Geniet jij ook altijd zo van de zon? Pas dan wel op. Je kunt niet alleen verbranden, maar op warme dagen kun je ook een zonnesteek of hitteberoerte oplopen. En daar kun je je heel ziek door voelen. Hier lees je wat een zonnesteek precies is, wat je moet doen als je een zonnesteek hebt opgelopen en hoe je een zonnesteek voorkomt.
Wat is een zonnesteek?
Je lichaam regelt normaal gesproken heel goed zijn eigen temperatuur. Als je lichaam het te warm heeft, ga je zweten om zo de warmte af te voeren. Je lichaam koelt zichzelf dan af. Maar hiervoor heeft je lichaam wel voldoende vocht nodig. Als je zweet, verlies je namelijk vocht. En als je meer vocht verliest dan dat je binnenkrijgt door te drinken, kan je lichaam niet meer goed afkoelen. De temperatuur in je lichaam wordt dan te hoog.
Als je lichaam teveel zonlicht heeft binnengekregen en je hersenen daardoor de temperatuur niet meer goed kunnen regelen, noem je dit een zonnesteek. Een zonnesteek ontstaat vaak door teveel zonlicht op je hoofd en/of nek. Je lichaam raakt dan als het ware oververhit.
De kans op een zonnesteek, ook wel zonneslag genoemd, is groter als je in de zon sport of werkt. Bij fysieke inspanning wordt je lichaamstemperatuur namelijk hoger. Je spieren zorgen dan voor extra warmte. Als je dan niet genoeg vocht in je lichaam hebt om te zweten, kun je makkelijk een zonnesteek oplopen. En daar kun je je flink beroerd door voelen.
Zonnesteek: de symptomen
Een lichte zonnesteek is de eerste fase. In deze fase kun je zelf een aantal dingen doen om de klachten van een milde zonnesteek te verminderen:
- Ga uit de zon.
- Drink water (niet te koud) om het vochtgehalte in je lichaam aan te vullen.
- Zoek verkoeling op. Neem bijvoorbeeld een lauwe douche of ga in een koele kamer liggen. Je kunt eventueel natte doeken op je lichaam leggen om het te helpen af te koelen.
- Rust goed uit.
Valt iemand (bijna) flauw door de hitte? Leg diegene dan zo snel mogelijk op de grond en uit de zon. Door hem of haar plat neer te leggen en de benen iets omhoog te houden, stroomt er meer bloed naar de hersenen. Hierdoor komt diegene eerder op kracht. Creëer schaduw met bijvoorbeeld een parasol. Maak eventuele strakke kleding los en zorg voor voldoende frisse lucht. Probeer of hij of zij iets wilt drinken. Is degene flauwgevallen en reageert hij of zij al twee minuten niet meer? Bel dan 112.
Zware zonnesteek
Bij een zware zonnesteek is je lichaamstemperatuur nog verder gestegen. In deze tweede fase is het belangrijk contact op te nemen met je huisarts of 112 te bellen. Een ernstige zonnesteek kan namelijk gevaarlijk zijn. Als je niets doet kun je buiten bewustzijn raken en in het ernstigste geval zelfs overlijden.
Ga ook bij een zware zonnesteek direct uit de zon, probeer af te koelen met natte doeken of een ventilator en probeer wat te drinken.
Wanneer moet je naar de huisarts bij een zonnesteek?
Bij een ernstige zonnesteek is het verstandig altijd contact op te nemen met je huisarts. Doe dit ook als de symptomen niet snel minder worden en de zonnesteek niet binnen enkele dagen over is.
Vermoed je dat iemand een zonnesteek heeft en moet diegene steeds overgeven, reageert hij of zij verward of is hij of zij flauwgevallen en wordt niet meer wakker? Bel dan direct 112.
Zonnesteek bij baby’s en kinderen
Ook kinderen en baby’s kunnen een zonnesteek oplopen. Zeker voor baby’s kan een lichte zonnesteek al gevaarlijk zijn. Houd kinderen tot 1 jaar daarom altijd uit de directe zon.
Een zonnesteek bij kinderen herken je aan dezelfde symptomen als die bij een volwassene: een hoge lichaamstemperatuur, vermoeidheid, dorst, hoofdpijn en rusteloosheid. Heeft je kind één of meerdere van deze klachten? Haal hem of haar dan zo snel mogelijk uit de zon en ga naar een koele plek. Geef je kindje wat te drinken. Blijven de klachten aanhouden of worden ze erger, neem dan contact op met je huisarts.
Om een zonnesteek bij kinderen te voorkomen is het belangrijk dat je ze altijd goed insmeert met een anti-zonnebrandmiddel voordat ze de zon in gaan. Laat je kindje daarnaast een petje of hoedje dragen en zorg ervoor dat hij of zij altijd genoeg drinkt.
Wat te doen bij een hitteberoerte?
Bij het vermoeden van een hitteberoerte moet je altijd 112 bellen. Een hitteberoerte kan namelijk ernstige gevolgen hebben. Ondertussen is het belangrijk dat je degene:
- In een koele ruimte legt en uit de zon.
- Laat rusten.
- Afkoelt met bijvoorbeeld coldpacks. Leg deze in de nek, liezen en oksels.
- Geen eten of drinken geeft.
Hoe voorkom je een zonnesteek?
Het is het beste om een zonnesteek te voorkomen. Ga daarom verstandig om met de zon en pas goed op jezelf. Dat doe je zo:
- Drink altijd voldoende, zeker op warme dagen is het belangrijk minimaal 2 liter vocht per dag binnen te krijgen. Drink liever geen alcohol.
- Eet of drink iets zouts. Als je veel zweet, gaat het zoutgehalte in je lichaam ook omlaag en daarom is het goed om dit aan te vullen.
- Ga nooit op het heetst van de dag (tussen 11.00 en 15.00 uur) in de volle zon zitten.
- Ga nooit in de volle zon sporten of werken.
- Smeer je altijd goed in en herhaal het smeren elke 2 uur.
- Blijft nooit te lang achter elkaar in de zon zitten, maar zoek af en toe ook even de schaduw op. Zo geef je je lichaam de kans om af te koelen.
- Houd je hoofd en nek uit de zon, bijvoorbeeld door een zonnehoed of pet te dragen.
Geniet van de zon, maar voorkom een zonnesteek
De zon is iets waar je heerlijk van kunt genieten. Maar pas wel op, want je wilt geen zonnesteek oplopen. Je lichaam kan de temperatuur dan niet meer omlaag krijgen en je raakt oververhit. Smeer je daarom altijd goed in als je de zon ingaat en blijf genoeg drinken. Zo geniet je verstandig van de zon!
